Descarga la aplicación para disfrutar aún más
Vista previa del material en texto
LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES ANÁLISIS DE LA EXPERIENCIA BARCELONESA Arq. César Augusto Saldarriaga Ospina Director: Dr. Malcolm C. Burns UNIVERSIDAD POLITÉCNICA DE CATALUÑA. MASTER EN GESTIÓN Y VALORACIÓN URBANA. AÑO ACADÉMICO 2009–2010 INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Centralidad y policentrismo: gran relevancia dentro del discurso urbano contemporáneo; asociados a la consecución de valores positivos en los entornos urbanos. 2 Conceptos fundamentales de la estrategia de regeneración urbana titulada Áreas de Nueva Centralidad (Ayuntamiento Barcelona) Estrategia ANC de 1986: - Configuración de un sistema de Áreas de Nueva Centralidad - Doble propósito: - Regeneración urbana en lugares subutilizados y deficitados dentro del tejido intraurbano. - Facilitar la localización de actividades terciarias en la ciudad para reducir la presión sobre el ensanche decimonónico. “The crystallization of mass around a nucleus is, in inorganic as well as organic nature, an elementary form of order of things which belong together-a centralistic order” Walter Christaller Introducción. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVOS METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Analizar y valorar las tendencias de creación de áreas de nueva centralidad de ámbito intraurbana como estrategia orientativa para la localización de actividades terciarias y como alternativa de renovación urbana de áreas deficitadas y/o desarticuladas al interior de las ciudades Objetivo General. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVOS METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES A escala intraurbana las áreas de nueva centralidad son una potente fórmula de renovación y reequilibrio urbano, que no solo permite adaptar funcionalmente la ciudad a las nuevas lógicas de producción, sino que además facilita la articulación de tejidos urbanos inconexos e infradotados. La creación de un marco estratégico global e integrador permitió que la ciudad resultante no fuera simplemente la sumatoria de iniciativas e inversiones privadas y públicas aisladas y autistas, sino que mediante esfuerzos complementarios se consolidó un coherente proyecto de ciudad. ¿Cuáles son los usos y/o atributos clave que permiten re-crear los valores urbanos de las áreas centrales en otros sectores de la ciudad? ¿Realmente ha logrado la estrategia de Áreas de Nueva centralidad de Barcelona conducir la presión del sector terciario sobre la ciudad y al mismo tiempo re- cualificar exitosamente la periferia intra-urbana? Hipótesis. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES ANÁLISIS DIMENSIÓN CUALITATIVA. - Centralidad y Policentrismo Construcción conceptual Valores urbanos – características Visión contemporánea - Nueva Centralidad Escenario urbano de la nueva centralidad. Alternativas Definición ANC - Estrategia de Barcelona ANC. Centralidad tradicional Antecedentes Intervención complementaria: infraestructuras viales DIMENSIÓN CUANTITATIVA. - Cada ANC, propuesta – realizado. Usos Áreas Libres Equipamiento Etapas de Construcción _________________________________ Datos Catastrales (Sede Electrónica) por parcela. Plano 1:5000 Institut Cartogràfic de Catalunya. Metodología. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Centralidad y Policentrismo, primeras aportaciones conceptuales. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES AUTOR DEFINICIÓN CENTRALIDAD Ayuntamiento de Barcelona (1987) Los lugares centrales de una ciudad se reconocen fácilmente destacándose del resto por una serie de signos y formas que denotan un tipo de actividad y relaciones distintas de otras áreas más convencionales…. Un alto nivel de actividad, preferentemente diversificada, la presencia de edificios públicos de carácter institucional, unos espacios libres de especial significación, etcétera Manuel Castells Lugar de intercambio de los procesos de producción y consumo de la ciudad. EESUL 2009 Centralidad: cualidad de determinados tejidos urbanos claramente identificados en el imaginario colectivo, en los que confluyen una localización relativamente central (o una buena accesibilidad peatonal y en transporte público) con una concentración rica y variada de actividades y funciones urbanas especializadas INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO Definiciones contemporáneas LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES ESDP SCENARIO: vision multiescalar. “CURRENT TRENDS” SCENARIO Policentrismo, enfoque contemporáneo. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO policentrismo se ha ido complejizando y ampliando en la medida que las dinámicas urbanas lo han ido haciendo. METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA04 ANCs Centralidad: se puede definir como la cualidad característica de los centros urbanos tradicionales, donde a partir de un proceso de colmatación histórica se han logrado aglutinar factores como excelente accesibilidad y equilibrio en la mezcla funcional y dotacional, propiciando el intercambio económico de bienes y servicios, al mismo tiempo que se retroalimenta la dimensión social y cultural del hombre, en espacios de gran representación cargados de monumentalidad Policentrismo: condición en la que los valores de la centralidad se difunden en distintos lugares del territorio, equilibrando la estructura urbana en funciones y significación. Centralidad y Policentrismo definición. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO 01 CONCEPTOS CONCLUSIONES METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Escenario urbano: transformaciones en la base económica y avances tecnológicos han generado también grandes cambios en la estructura espacial de las ciudades. Agotamiento del modelo económico de la segunda revolución industrial: crisis de las industrias manufactureras de producción en masa. Terciarización de las ciudades: nuevas exigencias a la estructura física de la ciudad Nacimiento de una economía basada en: nuevas tecnologías y el conocimiento. La innovación: el intercambio de conocimiento a través de la interacción personal. Reconsideración de los valores de la centralidad en los entornos urbanos. El lugar: Vacíos urbanos, Vancant Land, Brownfield, urban voids, Friches Urbaines, Terrain vague. síntoma de crisis urbana y al mismo tiempo una red de oportunidades Contexto de la Nueva Centralidad. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Contexto de la Nueva Centralidad. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. Adaptación de la ciudad a las nuevas dinámicas económicas: Las primeras Nuevas Centralidades: Los centros direccionales. La alternativa postindustrial: contexto urbano, los grandes vacios de la ciudad fordista. Las nuevas centralidadesparten de una búsqueda de reescenificación de la imagen del centro urbano tradicional. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Contexto de la Nueva Centralidad. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. Àrees de nova centralitat: “Unos espacios vacíos o mínimamente constituidos situados de forma estratégica, que ofrecen en muchas ocasiones un singular potencial de aprovechamiento y un notable valor de posición… Estas áreas de nueva promoción terciaria buscan producir unos efectos inducidos que refuercen el carácter de centralidad del sector. La posición periférica que les caracteriza ha de justificar una actuación cualificadora, ampliando los valores de urbanidad de aquellos sectores normalmente subequipados”(1). Las nuevas centralidades pueden definirse como aquellas áreas que bien fuese mediante un proceso de decantación histórica o un proceso de planificación específico, buscan reescenificar las cualidades de los lugares centrales, tanto en términos económicos, como cívicos y culturales. ________________________________________________________ (1) Àrees de nova centralitat = New downtowns in Barcelona. 2ª Edición. Barcelona: Ajuntament de Barcelona, Àrea de relacions ciutadanes, 1987. p 11. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Las ANC de BCN Estrategia de recualificación urbana: -Reducir las presiones del sector terciario en el ensanche -Dotar de centralidad las infradotadas periferias. -Vinculación al proyecto olímpico: intervención a escala de ciudad. -Visión temporal y a largo plazo. ________________________ No es legalmente vinculante No define las arquitecturas. Las Áreas de Nueva Centralidad de Barcelona. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Antecedentes: Centros direccionales PGM 1976. Sant Andreu-Meridiana y Provençana-Litoral . Las Áreas de Nueva Centralidad de Barcelona. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Mejora a la Infraestructura viaria: Las Rondas Las Áreas de Nueva Centralidad de Barcelona. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Análisis comparativo propuesta – realización: - Preexistencias y Vocaciones - Usos propuestos (publicación– Usos Construidos (catastro) - Infraestructuras viales y de transporte - Áreas libres y equipamiento - Etapas de desarrollo (1986-1992;1993-1998;1999-2004; 2005-2010 Análisis ANC 1986-2010. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Análisis ANC 1986-2010. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Análisis ANC 1986-2010. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Análisis ANC 1986-2010. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. USO DIAGONAL- SARRIA TARRAGONA RENFE MERIDIANA PLAZA CERDA CARLES I- AV. ICARIA PORT VELL PLAZA DE LAS GLORIAS VALL D'HEBRON LA SAGRERA DIAGONAL- PRIM Residencial 156,239 2,017 56,253 162,168 414,398 0 5,709 79,759 45,557 221,573 1,143,673 33.2% Comercial 87,471 8,814 53,567 29,694 106,872 41,113 88,111 18,386 3,995 136,340 574,363 16.7% Oficinas 171,433 44,584 24,075 64,166 139,894 85,415 121,439 0 0 80,502 731,508 21.3% Hotelero 41,100 50,942 20,073 259 70,561 27,877 14,644 11,007 0 129,080 365,543 10.6% Espectaculos 14,829 0 10,090 0 0 12,991 1,176 0 0 11,947 51,033 1.5% Deportivo 10,385 0 3,413 1,632 41,029 1,678 0 0 760 0 58,897 1.7% Industrial 3,657 0 0 2,072 0 0 8,755 0 0 1,861 16,345 0.5% Equipamiento 12,690 15,238 14,440 164,471 75,940 600 93,172 54,572 3,233 64,205 498,561 14.5% TOTAL 497,804 121,595 181,911 424,463 848,694 169,674 333,006 163,724 53,545 645,507 3,439,923 100.0% Areas Libres 98,276 18,826 142,598 74,480 168,236 233,394 129,019 288,200 43,156 237,684 1,433,869 50.5% Total Suelo Transformado 210,132 63,034 204,650 190,293 530,802 392,851 279,050 425,500 57,173 487,962 2,841,447 100.0% Sup. Total Construida (1) 761,068 197,680 344,651 559,280 1,073,602 247,370 519,719 210,565 74,461 978,820 4,967,216 100.0% (1) Superficie Total Construida (incluye aparcamientos y areas de almacen) TOTAL 0 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000 350,000 400,000 450,000 Residencial Comercial Oficinas Hotelero Espectaculos Deportivo Industrial Equipamiento m 2 SUPERFICIES CATASTRALES CONSTRUIDAS POR USO Y ANC DIAGONAL-SARRIA TARRAGONA RENFE MERIDIANA PLAZA CERDA CARLES I-AV. ICARIA PORT VELL PLAZA DE LAS GLORIAS VALL D'HEBRON LA SAGRERA DIAGONAL-PRIM INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Áreas de Nueva Centralidad, nuevo término pero no una nueva estrategia de intervención. La nueva centralidad como policentrismo intraurbano: la aportación de Barcelona. Centralidad al global de la ciudad. Los atributos: multiplicidad de usos y la complejidad urbana. ANC: no significa tener todos los usos en iguales proporciones; existencia de un carácter principal. Conclusiones. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO Las ANC como un proceso por etapas: (-) desarrollo dilatado: disfunciones en el tejido, incertidumbre y falta de apropiación. (+) las distintas piezas se van incorporando a distintos plazos en la vida urbana de la ciudad. Logro de los objetivos principales que motivaron la estrategia: liberar la fuerte presión terciaria y de actividad contemporánea sobre el ensanche y al mismo tiempo recualificar la infradotada periferia intraurbana. METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Conclusiones. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO ANAS, Alex; ARNOTT, Richard y SMALL, Kenneth A. Urban spatial structure. En: Journal of Economic Literature, Vol. 36, No. 3, (Sep, 1998); p. 1426-1464. CAMAGNI, Roberto y SALONE, Carlo. Network Urban Structures in Northern Italy: Elements for a Theoretical Framework. En: Urban Studies. Vol. 30, No. 6, (1993); p. 1053-1064. DAVOUDI, Simin. Polycentricity in European Spatial Planning: From Analytical Tool to a Normative Agenda. En: European Planning Studies. Vol. 11, Nº 8, (December, 2003); p. 979 – 999. GOVERNA, Francesca y SALONE, Carlo. Italy and European Spatial Policies: Polycentrism, Urban Networks and Local Innovation Practices. En: European Planning Studies. Vol. 13, No. 2 (March, 2005); p. 265 – 283. KLOOSTERMAN, Robert C. y MUSTERD, Sako. The Polycentric Urban Region: Towards a Research Agenda. En: Urban Studies. Vol. 38, No. 4, (2001); p. 623–633. MARMOLEJO, Carlos R.; ROCA, Josep and MOIX, Montserrat. Urban Structure and Polycentrism: Towards a Redefinition of the Sub-centre Concept. En: Urban Studies. Vol. 46, No. 13 (December, 2009); p. 2841-2868. MUÑIZ, Iván; GALINDO, Anna y GARCÍA,Miguel Ángel. Barcelona: Ciudad Policéntrica. Departament Economia Aplicada. Universitat Autònoma de Barcelona. Documento de Trabajo (Septiembre 2003); 30 p. MUÑIZ, Ivan; GALINDO, Anna y GARCÍA, Miguel Ángel. Descentralización, integración y policentrismo en Barcelona. Departament d'Economia Aplicada. Facultat de Ciències Econòmiques i Empresarials. Universitat Autònoma de Barcelona. Documento de trabajo (Abril 2005); 30 p RIGUELLE, François; THOMAS, Isabelle y VERHETSEL, Ann. Measuring urban polycentrism: a European case study and its implications. En: Journal of Economic Geography 7 (2007) p. 193–215. TRULLÉN, Joan y BOIX, Rafael. Barcelona, metrópolis policéntrica en red. Departament d’Economia Aplicada, Universitat Autònoma de Barcelona. Documento de trabajo (febrero, 2003). 30 p. TRULLÉN, Joan y BOIX, Rafa. Policentrismo y redes de ciudades en la Región Metropolitana de Barcelona. Departament d’Economia Aplicada. Universitat Autònoma de Barcelona. Documento de Trabajo (Febrero, 2000) METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Bibliografía. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO Àrees de nova centralitat = New downtowns in Barcelona. 2ª Edición. Barcelona: Ajuntament de Barcelona, Àrea de relacions ciutadanes, 1987. A.A.V.V. Urbanisme a Barcelona: Plans cap al 92. 2ª. Edición. Barcelona: Ajuntament de Barcelona. Servei de Planejament Urbanístic, 1987. A.A.V.V. Barcelona la ciutat i el 92. Barcelona: Olimpíada Cultural, 1990. A.A.V.V. Barcelona olímpica: la ciudad renovada. Barcelona: Holsa [etc.], 1992. A.A.V.V. Les Noves rondes de Barcelona: millora de la xarxa viària. Barcelona: Ajuntament de Barcelona, Holsa, Impu, Vila Olímpica, 1992. A.A.V.V. Barcelona: new projects. Barcelona: Ajuntament de Barcelona, 1994. A.A.V.V. Barcelona: la segona renovació. Barcelona: Ajuntament de Barcelona. Publicacions, 1996. A.A.V.V. Urbanisme a Barcelona: 1999. Ajuntament de Barcelona, 1999. A.A.V.V. Barcelona, transformació: plans i projectes. Barcelona: Ajuntament de Barcelona, 2008. BURNS, Malcolm C. Recent Office Development in Barcelona. Newcastle, 1996. Tesis (Master of Arts in European Property Development and Planning. Department of Town and Country Planning, University of Newcastle upon Tyne. BURNS, Malcolm C. The (re)positioning of the Spanish metropolitan system within the European urban system (1986- 2006). Barcelona, 2008. Tesis doctoral (Gestió i Valoració Urbana). Departamento de Construcciones Arquitectonicas. Universitat Politècnica de Catalunya. CEC. ESPON 111 Final Report: Potentials for polycentric development in Europe. March, 2005. CEC. European Spatial Development Perspective (ESDP): Towards Balanced and Sustainable Development in the Territory of the European Union. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, 1999. CHRISTALLER, Walter. Central places in Southern Germany. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall, INC., 1966. MUMFORD, Lewis. On the City: Part Four, The heart of the city [Film]. National Film Board of Canada, 1963. PARK, Robert E.; BURGESS, Ernest W. y MCKENZIE, Roderick D. The City. Chicago: University of Chicago Press, 1925. 239 p. METODOLOGÍA 02 ESCENARIO 03 LA ESTRATEGIA BCN BIBLIOGRAFÍA01 CONCEPTOS 04 ANCs CONCLUSIONES Bibliografía. LOS VALORES URBANOS DE LAS NUEVAS CENTRALIDADES. Análisis de la experiencia barcelonesa. INTRODUCCIÓN HIPÓTESISOBJETIVO Número de diapositiva 1 Número de diapositiva 2 Número de diapositiva 3 Número de diapositiva 4 Número de diapositiva 5 Número de diapositiva 6 Número de diapositiva 7 Número de diapositiva 8 Número de diapositiva 9 Número de diapositiva 10 Número de diapositiva 11 Número de diapositiva 12 Número de diapositiva 13 Número de diapositiva 14 Número de diapositiva 15 Número de diapositiva 16 Número de diapositiva 17 Número de diapositiva 18 Número de diapositiva 19 Número de diapositiva 20 Número de diapositiva 21 Número de diapositiva 22 Número de diapositiva 23
Compartir