Descarga la aplicación para disfrutar aún más
Vista previa del material en texto
• 1a Impressió (sovint de manera inconscient). • Anamnesi. • Exploració física. • + / - Exploracions complementàries. • + / - Tractament inicial. • Ingrès / derivació. CIAP 2007 | Pediatric Assessment Triangle ANTIC PARADIGMA: 6 CIAP 2009 | Alteració sobtada de la consciència. Actitud inicial a Urgències ACTITUD INICIAL: Paradigma d’actuació 4 • TAP Triangle d’avaluació pediàtrica (PAT: “Pediatric Assesment Triangle”) : 1a Impressió o valoració inicial. • Maneig inicial segons el regla dels ABCDEs (“Pediatric Primary Survey”). • Desenvolupar una Impressió general per a guiar les prioritats del maneig. • Tractar la dificultat respiratòria, el xoc i les causes de disfunció del SNC tan aviat com siguin reconeguts. • Anamnesi enfocada. • Exploració física detallada i enfocada. • + / - Exploracions complementàries. • Revaluació constant mentre el pacient és a Urgències. • Ingrés / transport / derivació. • Diagnòstic i tractament definitiu, pronòstic. FAMILIA CAP HOSPITAL VIA PÚBLICA / AMBULANCIA NEN POTENCIALMENT GREU La urgència mèdica, no es pot programar. Es presenta a qualsevol hora del dia i en qualsevol lloc CIAP 2010: Preparació per a les Emergències CIAP 2012 Sessió interactiva-2 Urgències Pediàtriques CASOS CLÍNICS Carles Luaces Cubells Cap de Servei d’Urgències Pediàtriques Hospital de Sant Joan de Déu Lluís R. Delgado Diego Cap de Servei de Pediatria Hospital Comarcal de L’Alt penedès CIAP 2012 OBJETIVOS 1. Mediante el TEP orientar un diagnóstico fisiopatológico 2. Establecer las prioridades de manejo inicial 3. Describir los hallazgos clínicos, el diagnóstico y el manejo de los casos clínicos presentados CIAP 2012 Caso 1: Un niño de 5 años es llevado al CS desde la escuela por una crisis aguda de asma después de jugar con un gato que un compañero había llevado. La profesora le ha administrado salbutamol inhalado, según indicaciones previas de los padres. Cas clínic 1 CIAP 2012 Circulación Color rosado Respiración Aleteo nasal, tiraje intercostal y supraclavicular Apariencia Alerta, pero ansioso Triángulo de Evaluación Pediátrico: ¿Qué información le aporta el TEP acerca de este paciente? Cas clínic 1 CIAP 2012 Cas clínic 1 Pregunta 1 ¿Cuál es el diagnóstico fisiopatológico inicial? 1. Estable 2. Dificultad respiratoria 3. Disfunción neurológica 4. Fallo respiratorio 5. Shock compensado 6. Shock descompensado 7. Fallo cardiorrespiratorio CIAP 2012 Triángulo de Evaluación Pediátrico: Apariencia Normal ? Respiración Anormal Circulación Normal Dificultad Respiratoria Cas clínic 1 CIAP 2012 Valoración inicial Signos vitales: FC 130 lpm; FR 50 rpm; TA 120/80; Tª axilar 36.6ºC; sat O2 89% sin oxígeno A: no estridor ni sibilancias audibles. B: taquipnea, pobre entrada de aire y disminución de los ruidos respiratorios de forma generalizada C: color normal, taquicardia, pulso fuerte y regular, no sudoración D: alerta pero ansioso, Glasgow 15 E: no signos de traumatismo, no rash Cas clínic 1 CIAP 2012 Anamnesis dirigida S: respiración superficial A: alergia a los gatos M: salbutamol y fluticasona P: diagnosticado de asma persistente. L: última comida hace 3 horas E: exposición a gatos Cas clínic 1 CIAP 2012 Impresión general Dificultad / Fallo respiratorio: Obstrucción de la vía respiratoria baja Agudización del asma ¿Cuáles son sus prioridades de manejo iniciales y cuándo cree que este paciente debe ser remitido a urgencias? Cas clínic 1 CIAP 2012 ¿Cuáles son tus prioridades de manejo iniciales? 1. Historiar mejor al paciente – darle salbutamol – organizar traslado en ambulancia 2. Poner oxígeno – darle salbutamol – darle prednisona. 3. Darle salbutamol – darle prednisona- avisar a la familia para que venga 4. Darle salbutamol - indicar a la profesora que lo lleve en coche al hospital – avisar a la familia 5. Darle salbutamol - organizar traslado en ambulancia - avisar a la familia Cas clínic 1 Pregunta 2 CIAP 2012 Prioridades Dificultad respiratoria / broncoespasmo A: posición cómoda, aspirar secreciones B: O2 + administrar broncodilatadores C: valorar vía si el cuadro es grave o empeora Cas clínic 1 CIAP 2012 Manejo broncoespasmo en el consultorio Monitorizar pulsioximetría / PEF Administrar O2 si Sat O2 < 92% o tiene distress.. Administrar salbutamol MDI / nebulizado + corticoide oral. Contactar con SEM para transportar a urgencias Manejo broncoespasmo prehospitalario Administrar O2 si Sat O2 < 92% o tiene distress. Administrar salbutamol nebulizado /MDI + corticoide Administrar adrenalina sc en pacientes con dificultad inspiratoria Soporte ventilatorio si hay fallo respiratorio Cas clínic 1 CIAP 2012 Manejo del broncoespasmo en Urgencias Leve Beta-2 agonistas de acción rápida (MDI) Los corticoides orales se iniciarán si se necesita más de una dosis. Moderado Beta-2 (MDI /neb.). Se pueden dar 3 dosis en una hora. Bromuro de Ipratropio (MDI / neb.): 2-3 dosis iniciales. Corticoides orales. Oxígeno si Sat O2 < 92% o tiene distress. Tratamiento de base al alta. Grave Beta-2 + Ipratropio en nebulización continua. Vía IV: Corticoide sistémico + Sulfato de magnesio. Considerar Heliox. Considerar soporte ventilatorio Cas clínic 1 CIAP 2012 Exámenes complementarios Los estudios de función pulmonar son importantes: Pulsioximetría, PEM (difícil de usar en < 5 años). Gases arteriales (raro) Las RX de tórax no se recomiendan de forma rutinaria: Considerar realizarla si: fiebre elevada, crepitantes unilaterales ó mala respuesta al tratamiento. Diagnóstico diferencial IRA Bronquiolitis Neumonía Aspiración de CE Otras: IC congestiva, anafilaxia, cetoacidosis, ... Cas clínic 1 CIAP 2012 Caso 2: Niña de 2 meses de edad se presenta con dificultad respiratoria grave Vista en urgencias hace 24 horas y dada de alta con diagnóstico de bronquiolitis. La dificultad respiratoria ha ido en aumento Cas clínic 2 CIAP 2012 Triángulo de Evaluación Pediátrico Apariencia Letárgica , mirada vidriosa, tono muscular bajo Circulación Pálida con cianosis perioral Respiración Retracciones marcadas esternales y subcostales con respiración rápida y superficial Cas clínic 2 CIAP 2012 ¿Cuál es el diagnóstico fisiopatológico inicial 1. Estable 2. Dificultad respiratoria 3. Disfunción neurológica 4. Fallo respiratorio 5. Shock compensado 6. Shock descompensado 7. Fallo cardiorespiratorio Cas clínic 2 Pregunta 3 CIAP 2012 Triángulo de Evaluación Pediátrico: Apariencia Anormal Respiración Anormal Circulación Anormal Fallo Cardio Respiratorio Cas clínic 2 CIAP 2012 Valoración inicial Signos vitales: FC 170 lpm; FR 68 rpm; TA 66/36; Tª axilar 36.6ºC; sat O2 87% sin oxígeno A: no estridor ni sibilancias audibles. B: taquipnea, pobre entrada de aire y disminución de los ruidos respiratorios de forma generalizada C: pálida, taquicardia, pulso filiforme, cianosis labial. D: letárgica, hipotónica, responde solo al dolor. E: no signos de traumatismo, no rash Cas clínic 2 CIAP 2012 ¿Cuáles son tus prioridades de manejo iniciales? 1. Intubación ET - adrenalina SC – corticoide IM. 2. Ventimask 50% - adrenalina neb. + dexametasona – UCIP. 3. Adrenalina neb. + dexametasona – Ventimask 35% - RX urgente 4. Mascarilla de O2 con reservorio – ventilarle con ambú – canalizar vía IV. 5. Canalizar vía IV – O2 con gafas nasales - salbutamol con cámara. Cas clínic 2 Pregunta 4 CIAP 2012 Prioridades de manejo: ABC A-B: Soporte de oxigenación 100% y ventilacióncon bolsa. Preparar intubación ET. C: Acceso vascular. Volumen. Reevaluación luego de cada intervención. Valorar salbutamol / adrenalina neb. Cas clínic 2 CIAP 2012 Exámenes complementarios Las RX de tórax no se recomiendan de forma rutinaria: Considerar realizarla en casos graves ó con mala respuesta al tratamiento. Analítica sanguínea, gases arteriales (raro) Test virales: no de forma rutinaria (cohortes en ingresados) Diagnóstico diferencial Aspiración de Cuerpo Extraño Fallo cardíaco: cardiopatías congénitas, miocarditis. Malformación de las vías aéreas. Infecciones de las vías respiratorias Reacción anafiláctica Cas clínic 2 CIAP 2012 Caso clínico 3 Lactante de 18 meses de edad que consulta por dificultad respiratoria de 3 días de evolución. En el box se encuentra alerta, taquipneico con tiraje subcostal y normocoloreado. Cas clínic 3 CIAP 2012 Triángulo de Evaluación Pediátrico Apariencia Respiración Circulación Normal Normal Anormal Impresión general Cas clínic 3 CIAP 2012 Según el TEP… ¿Cuál es el estado fisiopatológico inicial? ESTADO 1. Estable 2. Disfunción SNC 3. Dificultad respiratoria 4. Fallo respiratorio 5. Shock compensado 6. Shock descompensado 7. Fallo cardiopulmonar Cas clínic 3 Pregunta 5 CIAP 2012 ABCDE A: vía aérea permeable B: taquipnea con tiraje subcostal C: buena perfusión periférica D: activo y reactivo E: sin lesiones externas Cas clínic 3 CIAP 2012 ¿Cuáles son tus prioridades de manejo? 1. Realizar una anamnesis dirigida. 2. Realizar una rx de tórax para confirmar neumopatía. 3. Colocar al paciente semisentado y administrar oxigeno. 4. Administrar oxígeno e iniciar salbutamol nebulizado. 5. Administrar oxigeno y realizar gasometría. Cas clínic 3 Pregunta 6 CIAP 2012 Manejo inicial y constantes P: 12 kg Tº: 37.7º C Fc: 140 x´ Ta: 95/60 mmHg (Pam 75) Fr: 50 x´ SatHb c/FiO2 ambiental: 96% ABCDE Oxigenoterapia Monitorización Cas clínic 3 CIAP 2012 Anamnesis dirigida Tos y dificultad respiratoria progresiva de 3 días de evolución, tratada por su pediatra con salbutamol inhalado sin mejoría. Febrícula y rechazo de la ingesta. No antecedentes personales o familiares de interés ni alergias conocidas. Vacunas al día y desarrollo pondo-estatural correcto. Cas clínic 3 CIAP 2012 Exploración física Buen estado general. Normohidratado y normocoloreado. Respiratorio: Taquipnea con tiraje subcostal (50 x´), aceptable entrada de aire bilateral. Sibilantes aislados y subcrepitantes finos bibasales. Cardíaco: Taquicardia (140 x´) Abdominal: Hepatomegalia 2cm. SNC: No meningismo ni signos de focalidad. Cas clínic 3 CIAP 2012 ¿Cuál será nuestra conducta inicial? 1. Analítica sanguínea y vía endovenosa. 2. Mantener oxigenoterapia y administrar salbutamol inhalado. 3. Mantener oxigenoterapia y solicitar rx de tórax. 4. Todo lo anterior es correcto. 5. Nada es correcto. Cas clínic 3 Pregunta 7 CIAP 2012 Administramos salbutamol inhalado y tras 10 minutos, reevaluamos al paciente ... Cas clínic 3 CIAP 2012 Empeoramiento clínico Regular estado general, algo hipoactivo y somnoliento. Respiratorio: Taquipnea con tiraje universal. Correcta entrada de aire. Subcrepitantes finos bibasales. Cardíaco: Taquicardia. Pulsos centrales y periféricos más débiles. Mala perfusión periférica con llenado capilar 3-4”. Palidez cutánea intensa y frialdad de extremidades. Constantes: Fc 165 lpm. Fr 65 rpm. Ta 85/45mmHg. SatHb FiO2 ambiental: 94%. Cas clínic 3 CIAP 2012 Según el TEP… ¿Cuál es el estado fisiopatológico actual? ESTADO 1. Estable 2. Disfunción SNC 3. Dificultad respiratoria 4. Fallo respiratorio 5. Shock compensado 6. Shock descompensado 7. Fallo cardiopulmonar Cas clínic 3 Pregunta 8 CIAP 2012 Entonces… ¿Cuál será nuestra actitud? 1. Administrar salbutamol nebulizado e iniciar corticoides orales. 2. Mantener oxigenoterapia, colocar acceso venoso y solicitar radiografía de tórax. 3. Administrar adrenalina nebulizada. 4. Mantener oxigenoterapia, colocar acceso venoso y administrar una carga de volumen. 5. Todas son correctas. Cas clínic 3 Pregunta 9 CIAP 2012 Tras la carga de volumen… Mal estado general, obnubilado, hiporeactivo y pálido con cianosis peribucal, mayor taquipnea y tos productiva espumosa y hemoptóica. Cas clínic 3 CIAP 2012 ¿Qué prueba complementaria inicial ayudaría en la orientación diagnóstica? 1. Rx de Tórax 2. ECG 3. Ecocardiograma 4. Analítica sanguínea 5. Ninguna, estamos de recortes Cas clínic 3 Pregunta 10 CIAP 2012 Radiografía de tórax Edema pulmonar Cardiomegalia Indice Cardiotorácico ICT = (D + I) / T D + I T ICT 0,6 ICT normal Neonatos: <0,60 <2 años: <0,55 >2 años: <0,50 F Cas clínic 3 CIAP 2012 La orientación diagnóstica actual será… Fallo cardiopulmonar de probable etiología cardíaca Cas clínic 3 CIAP 2012 Insuficiencia cardíaca Incapacidad del sistema cardiovascular para transportar sangre para satisfacer los requerimientos metabólicos del organismo CARDIOMEGALIA DISNEA TAQUIPNEA HEPATOMEGALIA EDEMAS Causa más frecuente de IC en la infancia: cardiopatía congénita (suele debutar en el primer año de vida) Cas clínic 3 CIAP 2012 Clínica POR FALLO MIOCÁRDICO Mala perfusión periférica Taquicardia basal (> 150 en lactante y > 100 en niño mayor) Ritmo de galope Sudoración, frialdad Pulsos débiles y rápidos Oliguria Falta de medro en lactantes POR EDEMA PULMONAR Disnea, ortopnea Taquipnea Tos Sibilancias y crepitantes (en fases iniciales sólo hay taquipnea y sibilantes; los crepitantes implican un edema pulmonar importante) Cianosis Infecciones respiratorias frecuentes POR CONGESTIÓN VENOSA Hepatomegalia Edemas periféricos, ascitis, anasarca Cas clínic 3 CIAP 2012 La actuación en Urgencias será ... 1. Colocaremos al paciente semisentado en reposo. 2. Administraremos antitérmico para la fiebre. 3. Mantendremos la oxigenoterapia para obtener una SatHb > 95%. 4. Administraremos una dosis de furosemida endovenosa. 5. Todas son correctas. Cas clínic 3 Pregunta 11 CIAP 2012 Estabilización inicial Triángulo evaluación pediátrica ABC Oxigenoterapia: Cuidado en cardiopatías con plétora pulmonar (el O2 es vasodilatador pulmonar y aumenta la sobrecarga en cavidades izquierdas). Postura Monitorización Temperatura Sedación Líquidos y electrolitos Fármacos Cas clínic 3 CIAP 2012 Estabilización inicial Sedación: Ambiente tranquilo y sin estímulos • SULFATO DE MORFINA • MIDAZOLAM • LEVOMEPROMACINA Líquidos y electrolitos: Restricción: 70-80% de las NNBB, en fase aguda y durante cortos periodos. Corrección alteraciones hidroelectrolíticas. Corrección de hipoglucemia. Cas clínic 3 CIAP 2012 Estabilización inicial Fármacos: Diuréticos (Furosemida de elección en agudo) Inotrópicos: Dopamina (1ª elección por su efecto vasodilatador renal e inotrópico positivo), Dobutamina, Digital. Vasodilatadores: Captopril, nitroprusiato, nitroglicerina, hidralazina. Otros: Beta-bloqueantes, Neritide (experimental) Cas clínic 3 CIAP 2012 Evolución del caso Ingreso Estudio etiológico: ECG: normal Ecocardiografía: hallazgos compatibles con Miocarditis Serología: positiva a Coxsackie B Tratamiento: Furosemida Digoxina Cas clínic 3 CIAP 2012 Comentarios El TEP resulta una herramientamuy útil y dinámica sobre todo en pacientes críticos, anteponiendo el abordaje terapéutico al diagnóstico. No todo distrés se debe a patología respiratoria exclusiva (cardiopatías, metabolopatías etc…) Es fundamental valorar el tiempo de evolución, los síntomas acompañantes y la respuesta al tratamiento habitual (especialmente en lactantes). Cas clínic 3 CIAP 2012 Un niño de 3 años, es traído a urgencias por su abuela, que lo ha encontrado dormido en el suelo, con escasa respuesta a estímulos y palidez cutánea. Como vive al lado del hospital decide traerlo rápidamente sin esperar a la ambulancia. A su llegada a urgencias el niño está hipotónico, parece dormido, no presenta alteración respiratoria y la coloración de la piel es rosada. Caso clínico 4 Cas clínic 4 CIAP 2012 1. Estable 2. Dificultad respiratoria 3. Disfunción neurológica 4. Fallo respiratorio 5. Shock compensado 6. Shock descompensado 7. Fallo cardiorrespiratorio Apariencia Hipotonía, no interacción con medio Respiración Normal Circulación Normal ¿ Diagnóstico fisiopatológico? Cas clínic 4 Pregunta 12 CIAP 2012 Constantes del paciente: FC 90 FR 24 Saturación 99% TA 100/65 Peso 15Kg Valoración del ABCDE: A: abierta B: normal, no retracciones C: buena perfusión, pulsos positivos D: ojos cerrados, al estimular abre los ojos y vuelve a quedar dormido. E: no signos de traumatismo, no hematomas ni otras lesiones Cas clínic 4 CIAP 2012 ¿Cuales son las prioridades en el manejo inicial de este niño? 1. Realizar una anamnesis detallada para investigar posibles causas etiológicas y antecedentes de traumatismo. 2. Administrar oxigenoterapia, monitorizar al paciente y extraer una glucemia capilar. 3. Realizar analítica completa con toma de cultivos. 4. Administrar flumazenilo. 5. Ninguna de las anteriores Cas clínic 4 Pregunta 13 CIAP 2012 ALTERACIÓN DE APARIENCIA GLUCEMIA CAPILAR Cas clínic 4 CIAP 2012 La glucemia capilar es de 10 mg/dl, y mantienes al paciente monitorizado, con oxigenoterapia ¿Iniciarías alguna medida? 1. Reinterrogo por vómitos recientes, diarrea, ingesta de fármacos, antecedentes de enfermedad metabólica 2. Repito determinación de glucemia, es un error 3. Canalizo vía periférica y administro glucosa ev en bolo 4. Inicio tolerancia oral con solución azucarada 5. Me desmayo yo Cas clínic 4 Pregunta 14 CIAP 2012 TRATAMIENTO DE HIPOGLUCEMIA Prioritario cuando alteración del nivel de conciencia: 0.5g- 1g/Kg de glucosa • 5-10 ml/Kg de SG 10% en lactantes • 2-4 ml/Kg de SG 25% en niños de 1-3 años • 1-2 ml/Kg de SG 50% en mayores de 3 años Los SINTOMAS… Inespecíficos……….Coma Cas clínic 4 CIAP 2012 1. Dejo que finalice la crisis de forma espontánea 2. Recoloco la vía aérea, oxigenoterapia, monitorización, aportes de glucemia y preparo medicación para tratamiento de la crisis. 3. El paciente sigue teniendo una alteración de la apariencia, vuelvo a determinar la glucemia capilar 4. Inicio administración de diazepam 0.3mg/kg iv en bolo 5. Todas las anteriores Posteriormente, el paciente inicia clonías de las 4 extremidades, rigidez generalizada con encajamiento mandibular, ruidos obstructivos, trabajo respiratorio, desconexión del medio y mirada perdida. ¿Cual es el la actuación a seguir? Cas clínic 4 Pregunta 15 CIAP 2012 Apariencia Hipertonía generalizada, clonismos Respiración Mandíbula encajada con trabajo respiratorio y ruidos obstructivos Circulación Normal Trastorno convulsivo Obstrucción de la vía aérea por la lengua y los tejidos blandos ¡Las convulsiones pueden producir fallo respiratorio! NUNCA OLVIDAR la vía aérea. Cas clínic 4 CIAP 2012 MANEJO Coloque una cánula orofaríngea para abrir la vía aérea si es posible. Aspire secreciones la vía aérea. Administre oxígeno al 100% mediante una mascarilla de alto flujo. Valorar la necesidad de ventilación con ambú. Monitorización y Glucemia. Canalice una vena. Inicie tratamiento de la hipoglucemia. Pare la convulsión: Administre diazepam 0. 3 mg/kg IV. Cas clínic 4 CIAP 2012 Llega a urgencias el abuelo del niño, diabético en tratamiento con hipoglucemiantes orales y nos informa que faltan varios comprimidos de la caja… Tras aportes de glucemia adecuados, cede la crisis y el niño recupera el nivel de conciencia. Cas clínic 4 CIAP 2012 INTOXICACIONES Una pildora puede matar! • Alcanfor (1 cucharilla de té) • Antidepresivos tricíclicos • Betabloqueantes • Bloqueantes canales de calcio • Metilsalicilato • Setas • Opioides • Etilenglicol, metanol • Clonidina • Derivados de la quinina • Hipoglucemiantes orales Tratar el Paciente, No el Veneno Cas clínic 4 CIAP 2012 ¿Cuándo sospechar una intoxicación? 1-5 años Alteración AGUDA de conciencia, ataxia, síndromes multiorgánicos o “extraños” Convulsiones Olores inusuales Acidosis o alcalosis metabólica Arritmias Vómitos incoercibles Cianosis Introducción de f en el domicilio Visita o vacaciones en casa ajena Cas clínic 4 CIAP 2012 Preguntes? Comentaris? CIAP 2012 Resumen Prioridades Estable: Tratamiento específico Dificultad respiratoria: Posición confortable.Monitorización Aspiración / Oxígeno Tratamiento específico Exámenes complementarios Fallo Respiratorio: Colocar cabeza y abrir vía aérea. Monitorización Oxigeno 100 % Ventilación con bolsa Retirar posible cuerpo extraño Manejo avanzado de la vía aerea Exámenes complementarios CIAP 2012 Resumen Prioridades Shock Compensado / Descompensado: Monitorización, Oxígeno y Glucemia Acceso vascular Fluidoterapia Inotropos Tratamiento específico Exámenes complementarios Disfuncion del SNC: Monitorizacion y Oxígeno Glucemia Evaluar posibles etiologías Exámenes complementarios Fallo cardiocirculatorio: Iniciar RCP
Compartir