Logo Studenta
¡Estudia con miles de materiales!

Vista previa del material en texto

CONJUGACIÓN VERBAL 
 
Todos los verbos conjugados provienen de un infinitivo (uno de los verboides) terminado en -ar, -er 
o -ir. Recuerda que un verbo conjugado presenta tiempo (presente, pasado o futuro), modo 
(indicativo, subjuntivo o imperativo), número (singular o plural) y persona (primera, segunda o 
tercera). 
 
1. Tiempo 
a. Presente: sucede en el momento en que se enuncia. 
b. Pretérito imperfecto: sucede en el pasado mientras esta se desarrolla. 
c. Pretérito perfecto simple: sucede en el pasado y ya ha terminado. 
d. Futuro: todavía no sucede. 
e. Condicional: es una situación posible o hipotética. 
 
2. Persona y número 
a. Primera singular: yo, primera plural: nosotros 
b. Segunda singular: tú, segunda plural: ustedes 
c. Tercera singular: él/ella, tercera plural: ellos/ellas 
 
3. Modo 
a. Indicativo: señala la posición no subjetiva del hablante; marca lo expresado por el predicado como 
información real; el hablante se limita a expresar la acción o estado del verbo sin que su 
subjetividad intervenga. 
b. Subjuntivo: indica la intervención subjetiva del hablante; marca lo expresado por el predicado 
como información inespecífica, no experimentada o no verificada; manifiesta deseo, finalidad, 
incertidumbre, temor, etc. 
c. Imperativo: expresa la imposición del hablante; denota principalmente una orden, ruego o 
exhortación. 
 
Los verbos pueden ser clasificados como regulares o irregulares. 
 
Verbos regulares 
Son aquellos cuya raíz (todo lo anterior a su terminación en -ar, -er o -ir) no cambia cuando se 
conjugan. Siguen un patrón fijo, por lo que no suelen presentarse problemas respecto de su 
conjugación, aunque también en algunos casos sí se producen errores o confusiones. Utilizaremos 
como modelo de verbos regulares a am-ar, tem-er y part-ir (observa las tablas que se presentan a 
continuación). 
 
 
Verbos irregulares 
Son aquellos cuya raíz cambia cuando se conjugan. Esto suele suceder en algunas de sus formas 
conjugadas, aunque existen algunos verbos completamente irregulares como ir. La mayoría de los 
verbos que revisaremos en esta sección son irregulares y suelen generar confusiones. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
VERBO REGULAR DE LA PRIMERA CONJUGACIÓN 
-AR 
 
INFINITIVO PARTICIPIO GERUNDIO 
amar amado amando 
INDICATIVO SUBJUNTIVO 
PRESENTE FUTURO PRESENTE 
amo 
amas 
ama 
amamos 
amáis / aman 
aman 
amará 
amarás 
amará 
amaremos 
amaréis / amarán 
amarán 
ame 
ames 
ame 
amamos 
amáis / amen 
amen 
PRETÉRITO IMPERFECTO CONDICIONAL SIMPLE PRETÉRITO IMPERFECTO 
amaba 
amabas 
amaba 
amábamos 
amabais / amaban 
amaban 
amaría 
amarías 
amaría 
amaríamos 
amaríais / amarían 
amarían 
amara o amase 
amaras o amases 
amara o amase 
amáramos o amásemos 
amarais o amaseis / amaran o amasen 
amaran o amasen 
PRETÉRITO PERFECTO 
SIMPLE 
 FUTURO 
amé 
amaste 
amó 
amamos 
amasteis / amaron 
amaron 
 amare 
amares 
amare 
amáremos 
amareis / amaren 
amaren 
IMPERATIVO 
ama (tú) 
amad (vosotros) / amen (ustedes) 
Tomado de <http://dle.rae.es/?id=2E4Cede> 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
VERBOS REGULARES DE LA SEGUNDA Y TERCERA CONJUGACIÓN 
-ER / -IR 
 
INFINITIVO PARTICIPIO GERUNDIO 
temer 
partir 
temido 
partido 
temiendo 
partiendo 
INDICATIVO SUBJUNTIVO 
PRESENTE FUTURO PRESENTE 
temo – parto 
temes – partes 
temo – parto 
tememos – partimos 
teméis / temen – partís / parten 
temen / parten 
temeré – partiré 
temerás – partirás 
temerá – partirá 
temeremos – partiremos 
temeréis / temerán – partiréis / 
partirán 
temerán – partirán 
tema – parta 
temas – partas 
tema – parta 
temamos – partamos 
temáis / teman – partáis / partan 
teman – partan 
PRETÉRITO IMPERFECTO CONDICIONAL SIMPLE PRETÉRITO IMPERFECTO 
temía – partía 
temías – partías 
temía – partía 
temíamos – partíamos 
temíais / temían – partíais / partían 
temían – partían 
 
temería – partiría 
temerías – partirías 
temería – partiría 
temeríamos – partiríamos 
temeríais / temerían – partiríais / 
partirían 
temerían – partirían 
temiera o temiese – partiera o partiese 
temieras o temieses – partieras o 
partieses 
temiera o temiese – partiera o partiese 
temiéramos o temiésemos – 
partiéramos o partiésemos 
temierais o temieseis / temieran o 
temiesen – partierais o partieseis / 
partieran o partiesen 
partieran o partiesen / temieran o 
temiesen 
PRETÉRITO PERFECTO 
SIMPLE 
 FUTURO 
temí – partí 
temiste – partiste 
temió – partió 
temimos – partimos 
temisteis / temieron – partisteis / 
partieron 
temieron – partieron 
 
 temiere – partiere 
temieres – partieres 
temiere – partiere 
temiéremos – partiéremos 
temiereis / temieren – 
partiereis / partieren 
temieren – partieren 
IMPERATIVO 
teme (tú) – parte (tú) 
temed (vosotros) – partid (vosotros) / teman (ustedes) – partan (ustedes) 
 
Tomado de <http://dle.rae.es/?id=ZPXY3qZ> y <http://dle.rae.es/?id=S10B0rH> 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
CONSIDERA LAS SIGUIENTES REGLAS DE CONJUGACIÓN: 
 
1. La segunda persona singular del pretérito perfecto simple no debe terminar en -s. 
 
 Forma incorrecta Forma correcta 
Le dijistes que todo era falso. Le dijiste que todo era falso. 
 
 
2. Al conjugarse un verbo, debe respetarse su regularidad o irregularidad. Aquí, presentamos 
algunos que suelen conjugarse incorrectamente junto con su versión correcta: 
 
 conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
doler 
doldrá 
doldría 
dolerá 
dolería 
deber debré deberé 
haber haiga haya 
 
 
3. Todos los verbos terminados en –ear e –iar, como “pasear”, “golpear”, “alinear”, “delinear”, 
“rociar”, “vaciar” y “plagiar”, son regulares: mantienen en todas sus conjugaciones la “e” y la “i”, 
respectivamente. 
 conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
pasear 
pasié 
pasiaste 
pasiarás 
paseé 
paseaste 
pasearás 
golpear 
golpié 
golpiamos 
golpiaría 
golpeé 
golpeamos 
golpearía 
alinear 
alinio 
aliniaré 
alíniense 
alineo 
alinearé 
alinéense 
delinear 
delinia 
deliniaste 
deliniarás 
delinea 
delineaste 
delinearás 
 
rociar 
roceó 
roceas 
rocea 
roció 
rocías 
rocía 
vaciar 
[no vacear] 
vaceo 
vaceamos 
vacearán 
vacío 
vaciamos 
vaciarán 
plagiar 
plageo 
plageas 
plageaste 
plagio 
plagias 
plagiaste 
 
 
 
 
 
4. En algunos verbos irregulares que tienen la vocal "o" o "e" en la raíz, se produce una 
diptongación: la "o" se convierte en "ue" y la "e" se convierte en "ie". Esto sucede cuando la 
mayor fuerza de voz recae sobre la "e" o la "o". 
 
conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
apretar 
apreto 
apretas 
apreta 
apretan 
aprieto 
aprietas 
aprieta 
aprietan 
fregar 
frego 
fregas 
frega 
fregan 
friego 
friegas 
friega 
friegan 
nevar neva nieva 
 
 
conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
degollar 
degollo 
degollas 
degüello 
degüellas 
forzar forzo 
forzas 
fuerzo 
fuerzas 
cocer cozo 
coce 
cuezo 
cuece 
 
 
5. Todos los verbos que acaban en -ducir son irregulares: incluyen “j” en una de las formas del 
pasado del indicativo (pretérito perfecto simple) y en el pasado del subjuntivo. 
 
 conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
conducir 
(reducir, aducir, seducir, 
producir, traducir, deducir, 
introducir) 
conducí 
conduciste 
condució 
conducimos (pasado) 
conducieron 
conduciera 
conducieran 
conduje 
condujiste 
condujo 
condujimos (pasado) 
condujeron 
condujera 
condujeran 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6. A partir del verbo modelo indicado en la segunda columna de cada cuadro, escribe la conjugación 
correcta de los siguientes verbos: 
 
 conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
caber 
Se conjuga como 
saber, excepto 
quepo*. 
caberé 
cabería 
cabo 
cabiera o cabiese 
cabiste 
 
NOTA: En la conjugación de saber, la primera persona del presente indicativo es “sé”. 
 
Ejemplo: 
¿Cuál es la forma correcta de conjugar “caber” en la tercera persona del pasado singular de 
modo indicativo? 
 
Ayer élcabió 
cupo 
cupió 
en el auto. 
 
 
Para averiguarlo, utilizaremos el verbo “saber” como modelo de conjugación. Esto significa que 
vamos a reemplazar la “c” por una “s” en cada forma conjugada: 
 
cabió sabió X 
cupo supo ü 
cupió supió X 
 
 
Si, en la conjugación de “saber”, usamos “supo”, entonces, en la conjugación de “caber”, 
usaremos “cupo”. 
 
7. Verbos que se conjugan como hacer 
 conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
rehacer 
Se conjugan como 
hacer. 
rehací 
deshacer deshaceré 
satisfacer 
satisfació 
satisfacerá 
satisfaciera 
 
 
 
 
 
8. Verbos que se conjugan como poner 
 
 conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
reponer 
Se conjugan como 
poner. 
reponí 
disponer disponeré 
componer componerás 
componiera 
 
deponer deponiste 
deponeríamos 
 
 
9. Verbo que se conjuga como ver 
 
 
conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
prever 
[no preveer] 
Se conjuga 
como ver. 
preveí 
preveyera 
prevía 
 
 
10. Verbo que se conjuga como leer 
 
conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
proveer 
Se conjuga 
como leer. 
provió 
proviste 
provieron 
 
* El participio de proveer acepta dos formas correctas: “proveído” y “provisto”. 
 
 
11. Verbos que se conjugan como tener 
 conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
entretener 
Se conjugan 
como tener. 
entretení 
contener contenimos 
conteniera 
 
retener reteniste 
abstener absteniese 
sostener sosteniéramos 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
12. Verbos que se conjugan como pedir 
 
 
 
 
conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
elegir 
Se conjugan como 
pedir. 
elegiera 
eligiría 
 
concebir concebiese 
concibiríamos 
 
 
 
 
13. Verbos que se conjugan como decir 
 conjugación 
incorrecta 
conjugación 
correcta 
*bendecir 
Se conjugan como 
decir. 
bendecí 
bendeció 
bendicieron 
 
*maldecir 
maldeciste 
maldiciera 
 
**contradecir 
contradeciste 
contradicimos 
contradicieran 
 
* Los verbos bendecir y maldecir presentan algunas diferencias de la conjugación de “decir” que 
podemos observar en los siguientes cuadros. 
** El verbo contradecir acepta las formas correspondientes a “decir” y “bendecir” en el futuro y el 
condicional simple. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
INFINITIVO PARTICIPIO GERUNDIO 
decir dicho diciendo 
INDICATIVO SUBJUNTIVO 
PRESENTE FUTURO PRESENTE 
digo 
dices 
dice 
decimos 
decís / dicen 
dicen 
diré 
dirás 
dirá 
diremos 
diréis / dirán 
dirán 
diga 
digas 
diga 
digamos 
digáis / digan 
digan 
PRETÉRITO IMPERFECTO CONDICIONAL SIMPLE PRETÉRITO IMPERFECTO 
decía 
decías 
decía 
decíamos 
decíais / decían 
decían 
diría 
dirías 
diría 
diríamos 
diríais / dirían 
dirían 
dijera o dijese 
dijeras o dijeses 
dijera o dijese 
dijéramos o dijésemos 
dijerais o dijeseis / dijeran o dijesen 
dijeran o dijesen 
PRETÉRITO PERFECTO 
SIMPLE 
 FUTURO 
dije 
dijiste 
dijo 
dijimos 
dijisteis / dijeron 
dijeron 
 dijere 
dijeres 
dijere 
dijéremos 
dijereis / dijeren 
dijeren 
IMPERATIVO 
di (tú) 
decid (vosotros) / digan (ustedes) 
 
 
Tomado de <http://lema.rae.es/drae/?val=decir> 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
INFINITIVO PARTICIPIO GERUNDIO 
bendecir bendecido, bendito bendiciendo 
INDICATIVO SUBJUNTIVO 
PRESENTE FUTURO PRESENTE 
bendigo 
bendices 
bendice 
bendecimos 
bendecís / bendicen 
bendicen 
bendeciré 
bendecirás 
bendecirá 
bendeciremos 
bendeciréis / 
bendecirán 
bendecirán 
bendiga 
bendigas 
bendiga 
bendigamos 
bendigáis / bendigan 
bendigan 
PRETÉRITO IMPERFECTO CONDICIONAL SIMPLE PRETÉRITO IMPERFECTO 
bendecía 
bendecías 
bendecía 
bendecíamos 
bendecíais / bendecían 
bendecían 
bendeciría 
bendecirías 
bendeciría 
bendeciríamos 
bendeciríais / 
bendecirían 
bendecirían 
bendijera o bendijese 
bendijeras o bendijeses 
bendijera o bendijese 
bendijéramos o bendijésemos 
bendijerais o bendijeseis / bendijeran o 
bendijesen 
bendijeran o bendijesen 
PRETÉRITO PERFECTO 
SIMPLE 
 FUTURO 
bendije 
bendijiste 
bendijo 
bendijimos 
bendijisteis / bendijeron 
bendijeron 
 bendijere 
bendijeres 
bendijere 
bendijéremos 
bendijereis / bendijeren 
bendijeren 
IMPERATIVO 
bendice (tú) 
bendecid (vosotros) / bendigan (ustedes) 
 
Tomado de <http://lema.rae.es/drae/?val=bendecir>