Logo Studenta

Términos Excluidos

¡Estudia con miles de materiales!

Vista previa del material en texto

52 U N F V – C E P R E V I
R A Z O N A M I E N T O V E R B A L R A Z O N A M I E N T O V E R B A L
53U N F V – C E P R E V I
Términos Excluidos
OBJETIVOS
1. Desarrollar tu capacidad de dis cer ni mien to en el uso de las palabras.
2. Mejorar tu vocabulario para el uso contextual de los términos.
3. Proporcionar una base para la selección y utilización adecuada de la 
in for ma ción.
1. INTRODUCCIÓN
 Un ejercicio de TÉRMINO EXCLUIDO en cuanto a su estructura y forma de 
pre sen ta ción convencional es un ejercicio pa re ci do a uno de SINÓNIMOS Y 
ANTÓNIMOS. No obstante, hablando en puridad los ejercicios de TÉRMINO 
EX CLUI DO son distintos.
Los ejercicios de TÉRMINO EXCLUIDO son formas evaluativas que permiten 
me dir con un elevado nivel de efi ciencia nues tra capacidad de discernimiento 
en el uso de las palabras. Para resolver estos ejer ci cios debemos encontrar el 
CAMPO SEMÁNTICO, a partir de este re co no ci mien to podremos aislar el tér-
mino cuyo signifi cado no se ajuste al signifi cado co mún de los otros términos 
incluyendo, ló gi ca men te, la palabra base. Veamos los siguientes vocablos.
Inapetencia, aroma, suavidad, me lo día, sapidez
Si analizamos esta secuencia de manera minuciosa advertiremos que las cuatro 
úl ti mas pertenecen a un contexto sig ni fi ca ti vo referente a "percepciones sen so -
ria les" sien do el vocablo "inapetencia" el que no guarda relación alguna con el 
campo semántico referido. En un ejercicio común ese sería el TÉRMINO EX-
CLUIDO.
2. CAMPO SEMÁNTICO Y SEMAS
¿A qué se llama Campo Semántico?
Se denomina CAMPO SEMÁNTICO a la agrupación relativamente extensa de 
pa la bras, que a pesar de guardar ciertas di fe ren cias entre si, poseen SEMAS 
CO MU NES que determinan su vinculación en torno a un mismo signifi cado o 
asunto.
¿Qué son los Semas?
Se conoce como SEMAS a las unidades mínimas de signifi cado, de tal forma 
que para dos o más palabras corresponda a un mismo CAMPO SEMÁNTICO 
deben coincidir en sus SEMAS más importantes.
Bruma: f. Niebla especialmente la que se forma sobre el mar.
UNIDAD 7
3. DEFINICIÓN
 Se conoce como TERMINO EXCLUIDO a la palabra que no pertenece a un 
de ter mi na do CAMPO SEMÁNTICO y al que sí pertenecen el resto de términos 
pro pues tos.
Ejemplo Nro. 1
Pensemos en los siguientes términos:
Física , Química , Historia , Astronomía , Astrología
Ahora bien agrupando las palabras te ne mos:
Física
Química
Historia
Astronomía
Astrología TÉRMINO EXCLUIDO
Niebla: f. Condensación del vapor de agua de la atmósfera, especialmente 
cuan do forma una capa sobre la superfi cie te rres tre.
Neblina: f. Niebla espesa y baja.
Calígine: f. Niebla, obscuridad.
Como podemos advertir cada una de es tas palabras tiene su signifi cado es pe -
cí fi co, sin embargo, podemos advertir la pre sen cia de SEMAS COMUNES, los 
cuáles son los siguientes:
- Son fenómenos naturales.
- Impide la visibilidad.
- Son fenómenos físicos.
Dichos rasgos coincidentes determinan que estas palabras pertenezcan a un 
mis mo CAMPO SEMÁNTICO: "Estados del tiempo".
Niebla Neblina
Bruma
Caligine
Fe nó me nos Naturales
Impiden la visibilidad
Fenómenos Físicos
CAMPO SEMÁNTICO
ESTADOS DEL TIEMPO
CIENCIA
Semas comunes
54 U N F V – C E P R E V I
R A Z O N A M I E N T O V E R B A L R A Z O N A M I E N T O V E R B A L
55U N F V – C E P R E V I
Podemos aseverar que los cuatro pri me ros términos constituyen un contexto 
sig ni fi ca ti vo que alude básicamente a CIEN CIAS. Dentro de ese marco el vo-
cablo Astrología no guarda relación con el CAM PO SEMÁNTICO indicado, en 
razón de que aquel es el estudio de la infl uencia de los astros en el curso de los 
acon te ci mien tos, actividad de cuestionable rigurosidad científi ca. De tal manera 
que un ejercicio convencional de TERMINO EXCLUIDO la respuesta sería As-
trología.
4. ESTRUCTURA BÁSICA
 La estructura de un ejercicio con ven cio nal de TÉRMINO EXCLUIDO está in -
te gra da por una palabra principal escrita en mayúsculas denominada PREMISA 
y un conjunto de cinco (5) opciones asignadas con letras consecutivas, siendo 
una de éstas op cio nes el elemento NO PER TI NEN TE, es decir, el TÉRMINO 
EX CLUI DO. Las cuatro al ter na ti vas restantes y la PREMISA corresponden a un 
mismo CAM PO SEMÁNTICO.
Ejemplo Nro. 2
PLÁCEME PREMISA
a) enhorabuena
b) congratulación
c) parabién
d) felicitación
e) ditirambo TÉRMINO EXCLUIDO
Pláceme hace referencia, a "una ex pre sión con que se desea buenos deseos 
a una persona", signifi cado relacionado con los vocablos: felicitación, congratu-
lación, pa ra bién u enhorabuena. Sin embargo el tér mi no ditirambo señala una 
"alabanza exa ge ra da", de tal forma que no se vincula con el universo semántico, 
del resto de vocablos. Por lo tanto debe ser el término excluido.
5. TIPOS DE EJERCICIOS DE TÉRMINO EXCLUIDO
 En atención a consideraciones del orden didáctico podemos señalar dos 
clases de ejercicios de TÉRMINO EXCLUIDO.
 a) Tipo Semántico; y
 b) Tipo Lógico
a) TIPO SEMÁNTICO
Ejemplo Nro. 3
 ILESO
a) Incólume
b) Indemne
c) Intacto
d) Íntegro
e) Inerme
BUENOS DESEOS
CAMPO SEMÁNTICO: Alude a lo que no esta dañado o está comple-
to, sin me nos ca bo.
TÉRMINO EXCLUIDO: "Inerme" signifi ca que está sin armas, des ar -
ma do". Así de ci mos "Los sediciosos atacaron una po bla ción iner me".
b) TIPO LÓGICO
Ejemplo Nro. 4
a) Bisturí
b) Tijeras
c) Escalpelo
d) Aguja
e) Es te tos co pio
6. MÉ TO DO DE SO LU CIÓN
 Para re sol ver apro pia da men te los ejer ci cios de TÉRMINO EXCLUIDO te 
su ge ri mos tomar en cuenta las si guien tes pau tas metodológicas.
(I) Defi nir con precisión el signifi cado de la PREMISA relacionarla con las op -
cio nes propuestas.
(II) Identifi car el CAMPO SEMÁNTICO determinado por la PREMISA y ve ri fi car 
cuales son los términos cuyos sig ni fi ca dos sé conectan entre sí con la pa-
labra prin ci pal.
(III)Excluir aquél término cuyo signifi cado no se conecta ni con el encabezado ni 
con el resto de vocablos.
7. APLICACIÓN
 A continuación consignamos algunos ejer ci cios desarrollados, donde se 
puede ob ser var la aplicación de los criterios que hemos expuesto líneas, ar-
riba.
Ejemplo Nro. 5
ABOGADO
a) Recurso
b) Dictamen
c) Demanda
d) Código
e) Apelación
(1) Un abogado es un licenciado en De re cho que se dedica a defender en juicio 
los derechos e intereses de los litigantes y a dar una opinión sobre cues-
tiones ju di cia les.
(2) Los vocablos "recurso", "demanda", "apelación" y "código" están vin cu la dos 
con el quehacer jurídico o la dinámica pro ce sal del hombre de derecho que 
ejerce la de fen sa.
(3) "Dictamen", sin embargo, hace re fe ren cia a una actividad que corresponde 
pro pia men te a un fi scal. De tal manera que el término que está fuera de con -
tex to co rres pon de a la opción "b".
TÉRMINO EXCLUIDO: "El es te tos co pio es un objeto mé di co 
que se emplea para aus cul tar al paciente".
CAMPO SEMÁNTICO: Instrumentos que se emplean para 
in ter ven cio nes quirúrgicas".
56 U N F V – C E P R E V I
R A Z O N A M I E N T O V E R B A L R A Z O N A M I E N T O V E R B A L
57U N F V – C E P R E V I
Ejemplo Nro. 6
 MEZQUINO
a) Cicatero
b) Roñoso
c) Avaro
d) Infeliz
e) Cutre
Pongamos en práctica el método di s-
e ña do. Observe con atención.
(1) La palabra mezquino es un adjetivo 
polisémico cuyas principales acep-
ciones son:
(a) Cicatero: Que escatima lo que 
debe de dar.
(b) Roñoso: Que tiene roña (sarna). 
Su cio, puerco. Oxidado. 
Tacaño.
(c) Avaro: Que tiene un afán des-
ordenado de acumular riqueza. 
Que reserva, ocul ta o escatima 
alguna cosa.
(d) Infeliz: Desgraciado, desventurado. 
No feliz. Bueno, ingenuo, sin 
picardía.
(e) Cutre: Tacaño, miserable, 
mezquino.
(2) Las opciones (a), (b), (c) y (e), 
como podemos verifi car poseen 
una sig ni fi ca ción semejante que 
está en con cor dan cia con el sen-
tido respectivo de la palabra prin ci -
pal, pues estas cuatro (4) opciones 
hacenreferencia a "per so nas que 
escasean lo que deben de dar".
(3) En cambio la palabra infeliz indica 
ca ren cia de felicidad o dicha. El té-
rmino lla ma do a ser excluido es en 
consecuencia la opción "d".
Ejemplo Nro. 7
POESÍA
a) Teatro
b) Pintura
c) Pedagogía
d) Música
e) Escultura
Como se observa la palabra principal, 
esto es, Poesía se vincula con teatro, 
pintura, música y escultura conforman-
do un claro campo semántico referido 
"expresiones ar tís ti cas". En cambio el 
vocablo pe da go gía es más bien una 
ciencia que se ocupa de la edu ca ción 
y la enseñanza".
8. ALGUNOS CASOS ADICIONALES
8.1 POR DIFERENCIA DE ACEPCIÓN
Ejemplo Nro. 8
 INICUO
a) Malvado.
b) Protervo.
c) Maligno.
d) Injusto.
e) Perverso. 
8.2 POR DIFERENCIA DE GRADO
Ejemplo Nro. 9
 BALDÓN
a) afrenta.
b) insulto.
c) oprobio.
d) Estigma. 
e) Desdoro.
8.3 POR ANTONIMIA
Ejemplo Nro. 10
 PUSILÁNIME
a) Medroso.
b) Timorato.
c) Miedoso.
d) Tímido.
e) Intrépido.
9. OTRA FORMA DE PRESENTACIÓN
Ejemplo Nro. 11
a) cejar
b) agraviar
c) denostar
d) denigrar
e) recriminar
Ejemplo Nro. 12
a) Perspicacia
b) Clarividencia.
c) Sensatez.
d) Discernimiento.
e) Sagacidad.
OJALÁ: Como muchas otras palabras del Castellano, 
proviene del árabe. En concreto proviene de la expresión 
árabe “wa sa allah” que podría traducirse como “Que 
Alá lo quiera”. Se dice que La Iglesia se opuso al uso 
de esta palabra durante varios siglos por recurrir a las 
voluntades de un Dios que no era cristiano.
ETIMOLOGÍA
CURIOSA
1. Señale el término que no pertenece 
al grupo.
a) vigilancia b) custodia 
c) salvaguardia d) inspección 
e) guardianía
2. Señale el término que no pertenece 
al grupo.
a) difícil b) críptico 
c) abstruso d) indeleble 
e) ininteligible
3. Señale el término que no pertenece 
al grupo.
a) zafi ro b) amatista 
c) gema d) rubí 
e) esmeralda
4. Señale el término que no pertenece 
al grupo:
a) secuencia b) cronología 
c) proceso d) desorden 
e) caos 
5. ¿Qué palabra no pertenece al 
grupo desde el punto de vista de su 
signifi cado?
a) pusilánime b) triste 
c) melancólico d) taciturno 
e) nostálgico
6. ¿Qué palabra no pertenece al grupo 
desde el punto de vista de su signifi cado?
a) baldío b) estéril 
c) infecundo d) improductivo 
e) infértil
EJERCICIOS
58 U N F V – C E P R E V I
R A Z O N A M I E N T O V E R B A L R A Z O N A M I E N T O V E R B A L
59U N F V – C E P R E V I
7. INTRODUCCIÓN
a) preludio b) sonata 
c) proemio d) prólogo 
e) introito
8. EXCELENTE
a) eximio b) maravilloso 
c) excelso d) primigenio 
e) mayestático
9. EXPEDITO
a) liberto b) desembarazado 
c) subyugado d) libre 
e) listo
10. TITUBEAR
a) cespitar b) vacilar 
c) cavilar d) dudar 
e) meditar
11. ESTORBO
a) lastre b) rémora 
c) obstáculo d) óbito 
e) óbice
12. INTERPELAR
a) intrigar b) interrogar 
c) preguntar d) requerir 
e) cuestionar
13. ELOGIO
a) loa b) lisonja 
c) encomio d) lisura 
e) halago
14. LOCO
a) vertiginoso b) enajenado 
c) orate d) demente 
e) insano
15. VIRIL
a) jovial b) varonil 
c) riguroso d) valiente 
e) esforzado
16. ULTRAJE
a) agravio b) insulto 
c) afrenta d) violación 
e) injuria
17. EQUIDAD
a) igualdad b) neutralidad 
c) justicia d) rectitud 
e) iniquidad
18. ZOZOBRA
a) caos b) sobresalto 
c) inquietud d) desasosiego 
e) intranquilidad
19. YERTO
a) rígido b) derecho 
c) entumecido d) tieso 
e) enhiesto
20. TUMEFACCIÓN
a) tumor b) eczema 
c) hinchazón d) edema 
e) chichón
21. CÁUSTICO
a) mortal b) hiriente 
c) zahiriente d) mordaz 
e) sarcástico
22. DEPRAVADO
a) libertino b) corrupto 
c) retorcido d) pervertido 
e) vicioso
23. Señale el término que no pertenece 
al grupo:
a) espátula b) batidora 
c) rodillo d) azúcar 
e) coladera
24. Señale el término que no pertenece 
al grupo:
a) libertad b) subyugación 
c) libertinaje d) dependencia 
e) autonomía
25. Señale el término que no pertenece 
al grupo:
a) principio b) descubrimiento 
c) origen d) raíz 
e) germen
26. Señale el término que no pertenece 
al grupo:
a) candelabro b) lámpara 
c) linterna d) luz 
e) vela
27. Señale el término que no pertenece 
al grupo:
a) apatía b) astenia 
c) desgano d) abulia 
e) depresión
28. RELIGIÓN
a) creencia b) fe 
c) divinidad d) mandamientos 
e) creyentes
29. INFORMÁTICA
a) dato b) álgebra 
c) manejo d) sistema 
e) administración
30. Señale el término que no pertenece 
al grupo:
a) inexperto b) novato 
c) joven d) principiante 
e) aprendiz
31. Señale el término que no pertenece 
al grupo:
a) ambición b) deseo 
c) anhelo d) corrupción 
e) codicia
32. Señale el término que no pertenece 
al grupo:
a) amable b) cordial 
c) sociable d) atento 
e) alegre
33. CANON
a) regla b) precepto 
c) norma d) mandamiento 
e) obligación
34. DEMASIADO
a) grande b) bastante 
c) harto d) mucho 
e) excesivo
35. RECIEDUMBRE
a) vigor b) voluntad 
c) fortaleza d) fuerza 
e) vitalidad
36. CHABACANO
a) grosero b) ordinario 
c) vulgar d) maleducado 
e) arisco
37. ASECHANZA
a) engaño b) traición 
c) perfi dia d) insidia 
e) ataque
38. MANDAR
a) mover b) expedir 
c) enviar d) remitir 
e) ordenar
39. INJURIAR
a) deprecar b) infamar 
c) denostar d) ofender 
e) insultar
40. SARTA
a) cupo b) serie 
c) rosario d) cadena 
e) retahíla
41. FALLA
a) error b) equivocación 
c) desacierto d) yerro 
e) fracaso
42. CERCENAR
a) cortar b) destrozar 
c) truncar d) amputar 
e) tronchar
43. CALIBRAR
a) medir b) mensurar 
c) calcular d) evaluar 
e) sumar
44. APOYAR
a) asistir b) ayudar 
c) curar d) socorrer 
e) auxiliar

Continuar navegando